ดวงหน้าของหญิงในวัยสาวหน้านิ่ง เรียบ และสดชื่นแบบผิวน้ำในทะเลสาบ แต่ใบหน้าที่แท้จริงของหญิงจะปรากฏก็ต่อเมื่ออายุสามสิบ ก่อนหน้านั้น จิตรกรจะเห็นเพียงสีกุหลาบกับสีขาว รอยยิ้มและสีหน้าบ่งบอกถึง ความคิดเดียว ความคิดแห่งความอ่อนเยาว์และความรัก ความคิดเหมือน ๆ กัน และขาดความลึกซึ้ง แต่ด้วยวัยที่มากขึ้น ทุกสิ่งในเรือนกายได้เผยโฉม อารมณ์รักฝังรอยไว้บนใบหน้า เธอเคยเป็นทั้งภรรยา ชู้รัก และมารดา ความปีติยินดีและความเจ็บปวดรวดร้าวแทรกลงบนผิวหน้า เปลี่ยนโฉมของเธอ เพิ่มริ้วรอยเล็ก ๆ นับพัน ซึ่งล้วนมีเรื่องราวเล่าได้ ดวงหน้าของอิสตรีจึงน่าชมเป็นที่สุด
บันทึกผู้แปล
วัยสามสิบยังเป็นวัยที่ผู้หญิงสามารถกำหนดชะตาชีวิตของตน ทำให้ชีวิตเปลี่ยนความหมาย และมอบความสุขแก่ตน วัยนี้เป็นช่วงเวลาที่ผู้หญิงเปรียบเหมือนดอกไม้บานเต็มที่ เธอยังมีโอกาสจะเผยเสน่ห์แห่งความงาม ความคิด ประสบการณ์ และอารมณ์อันอ่อนไหว เธอยังไม่สิ้นเสน่หาเสียทีเลยทีเดียว
“—บัลซัคเป็นต้นคิดทฤษฎี ‘สาวสามสิบ’ เป็นการค้นพบอันจริงแท้ที่สุดในนวนิยายที่กล่าวถึงความรู้สึกภายในจิตใจ—”
บัลซัคมิได้เขียนเกี่ยวกับความรู้สึกของผู้หญิงเท่านั้น เขายังวิเคราะห์ผู้หญิงในฐานะมารดา และสอดแทรกปัญหาครอบครัวไว้อย่างแยบยล